ปราสาทบาปวน : เมื่อความศรัทธาเปลี่ยนไป

ปราสาทบาปวน เป็นปราสาทที่สร้างในเมืองนครธม โดยพระเจ้าอุทัยทิตยวรมันที่ 2 ช่วงปี 1050-1066 เพื่อถวายแด่พระศิวะในศาสนาฮินดู เป็นปราสาทที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในเมืองนครธม ความสูง 40-50 เมตร ฐานขนาด 130*104 เมตร ลักษณะทรงคล้ายปิรามิด มีระเบียงคต 3 ชั้นเชื่อมต่อกัน

ตามบันทึกของโจวต้ากวน ราชทูตจากจีนในศตวรรษที่ 13 กล่าวถึงความโดดเด่น และสวยงามของปราสาทว่า เป็นปราสาทที่มีขนาดใหญ่ สวยงาม บนยอดสูงสุดของปราสาทมีศิวลึงค์ทองคำ (ตัวแทนพระศิวะ) สุกอร่ามอยู่ด้านบนทำให้ปราสาทนี้ยิ่งสวยงามโดดเด่นเห็นแต่ไกล จากทุกมุมของเมือง ทางเดินเข้าปราสาทเป็นสะพานหินทอดยาวผ่านคูน้ำที่ล้อมรอบทำให้ตัวปราสาทสวยงามมาก

ต่อมาในสมัยค.ศ.ที่ 15 ปราสาทบาปวนถูกปรับเปลี่ยนเพื่อถวายให้กับพุทธศาสนาที่กำลังรุ่งเรือง เปลี่ยนวัดให้เป็นรูปพระพุทธปางไสยาสน์ขนาด 9*70 เมตร โดยรื้อหินจากตัวปราสาทเดิม ด้วยการรื้อหอสูงประมาณ 8 เมตรด้านบนลงมานับว่าเป็นการทำลายสิ่งก่อสร้างเก่าเดิมที่สวยงามและมีค่าอย่างน่าเสียดาย

ด้วยเหตุที่ตัวปราสาทมีขนาดใหญ่และสร้างบนพื้นดินทราย รวมทั้งการรื้อเพื่อเปลี่ยนมาทำพระพุทรูป ทำให้ตัวปราสาทไม่สามารถยืนหยัดผ่านกาลเวลากลายเป็นซากปรักหักพังทรุดโทรมมาก

แต่ปัจจุบันปราสาทนี้ได้รับการบูรณะขึ้นจากหลักฐานบันทึกต่างๆ และด้วยความร่วมมือของนักโบราณคดี สถาปนิกชาวฝรั่งเศส ปราสาทบาปวนจึงได้เปิดให้เข้าชมอย่างสมบูรณ์ตั้งแต่ปี 2554

ปราสาทบาปวนคุ้มค่ากับการไปเที่ยวชม อยู่ไม่ไกลจากปราสาทบายน เราเดินลัดเลาะและขึ้นไปยังยอดบนสุดที่เคยเป็นที่เคยวางศิวลึงค์ทองคำตามบันทึกเก่า และเพื่อมองดูรอบปราสาท ก่อนจะเดินลงมาด้านหลังเพื่อมองกลับไปกลายเป็นปราสาทรูปพระพุทธรูปปางไสยาสน์ อันแสดงให้เห็นถึงการเปลี่ยนแปลงการนับถือศาสนาของเขมรโบราณผ่านตัวปราสาทที่ชัดเจนที่สุด